Zrozumienie kluczowych wskaźników energetycznych dla prosumentów: RCEm, RCE i innych

W Polsce system rozliczeń prosumentów uległ zmianie na net-billing, co znacząco wpłynęło na sposób, w jaki właściciele mikroinstalacji fotowoltaicznych zarządzają swoją energią i finansami. W nowym modelu prosument staje się aktywnym uczestnikiem rynku energii, a nie tylko konsumentem wytworzonej przez siebie energii. Aby zmaksymalizować zyski, czyli innymi słowy zminimalizować koszty związane z energią elektryczną, niezbędne jest zrozumienie kluczowych wskaźników rynkowych i umiejętne ich analizowanie . Ta zmiana paradygmatu wymaga od prosumentów przyjęcia bardziej strategicznego podejścia do zarządzania energią, podobnego do tego, jakie stosują przedsiębiorstwa reagujące na sygnały rynkowe. Brak wiedzy na temat tych wskaźników może prowadzić do nieoptymalnych decyzji, skutkując niższymi zwrotami z inwestycji w fotowoltaikę i potencjalnie wyższymi rachunkami za prąd niż to konieczne.

RCEm – Rynkowe miesięczne ceny energii elektrycznej

RCE – Rynkowa Cena Energii Elektrycznej

Średnia ważona ze sprzedaży energii

Taryfa dynamiczna – RDN fixing I

(lipiec 2024 i sierpień 2024 tylko w celach testowych, ponieważ taryfy dynamiczne zostały wprowadzone dopiero 24 sierpnia)

Taryfy 2024/25 dla energii elektrycznej

obowiązujące od 01.07.2024 do 31.12.2025 jednak do końca 2024 r. ograniczone do ceny maksymalnej 0,50 zł/kWh. Ceny netto (należy doliczyć VAT w wysokości 23%)

Enea

Energa

PGE

Tauron

Dekodowanie Wskaźników

RCEm (Rynkowe miesięczne ceny energii elektrycznej): Jest to miesięczna cena energii elektrycznej na rynku . Historyczne dane RCEm pozwalają prosumentom zorientować się w sezonowych wahaniach cen energii elektrycznej . Analizując te dane z kilku lat, można dostrzec długoterminowe trendy cenowe, które mogą być kształtowane przez różne czynniki, takie jak koszty paliw, zmiany regulacyjne czy rosnąca popularność odnawialnych źródeł energii. Porównanie RCEm z różnych lat może również ujawnić wpływ konkretnych wydarzeń, takich jak sytuacje geopolityczne czy ekstremalne warunki pogodowe, na ceny energii, co pomaga w interpretacji bieżących warunków rynkowych. Przykładowo, obserwacja, że w poprzednich latach ceny energii w sierpniu były wyższe niż we wrześniu, może skłonić prosumenta do planowania większego zużycia energii w miesiącach o niższych cenach sprzedaży, a mniejszego, gdy ceny są wyższe.

RCE (Rynkowa Cena Energii Elektrycznej): To bieżąca rynkowa cena energii elektrycznej . Dostęp do danych RCE z relatywnie krótkich okresów czasowych, choć artykuł nie precyzuje ich częstotliwości, umożliwia podejmowanie bardziej szczegółowych decyzji dotyczących handlu energią. Możliwość pobrania danych w formacie CSV sugeruje, że odbiorcami mogą być również bardziej zaawansowani technicznie prosumenci, którzy chcą przeprowadzać własne analizy lub integrować te dane z systemami zarządzania energią w inteligentnych domach. Bieżące dane RCE pozwalają prosumentowi śledzić aktualne ceny energii na rynku hurtowym. Może to być przydatne do oceny, czy w danym momencie bardziej opłaca się zużywać energię na bieżąco, czy oddawać ją do sieci . Jeśli aktualna cena rynkowa jest wysoka, prosument może zdecydować się na sprzedaż większej ilości wyprodukowanej energii, zamiast zużywać ją na własne potrzeby, zwłaszcza jeśli może odłożyć swoje zużycie na później, gdy ceny mogą być niższe.  

Średnia ważona ze sprzedaży energii: Jest to średnia cena sprzedaży energii elektrycznej, uwzględniająca ilość sprzedanej energii . Porównanie indywidualnej średniej ważonej ceny sprzedaży prosumera z ogólnorynkowym wskaźnikiem RCEm lub średnią RCE w okresach sprzedaży może stanowić punkt odniesienia do oceny efektywności strategii handlowej. Jeśli średnia cena sprzedaży prosumenta jest konsekwentnie wyższa niż średnia cena rynkowa w czasie, gdy sprzedawał energię, sugeruje to, że skutecznie wyczuwa momenty, w których ceny są wyższe. Odwrotnie, niższa średnia cena sprzedaży może wskazywać na potrzebę dostosowania strategii. Znaczący spadek średniej ważonej ceny z 0,43369 zł/kWh w 2023 roku do 0,29163 zł/kWh w 2024 roku prawdopodobnie odzwierciedla szersze trendy rynkowe, takie jak wzrost produkcji energii z odnawialnych źródeł czy zmiany w rządowych dotacjach, które wpływają na rentowność sprzedaży energii słonecznej do sieci . Ten spadek podkreśla dynamiczny charakter rynku energii i potrzebę ciągłego monitorowania tych trendów przez prosumentów, ponieważ bezpośrednio wpływają one na ich wyniki finansowe. Wskaźnik ten, dostępny w kalkulatorach na stronie, informuje o średniej cenie, po jakiej prosument sprzedawał energię w danym okresie (rok 2023 i prognoza na rok 2024). Prosument może wykorzystać tę informację do oceny rentowności swojej inwestycji w fotowoltaikę i efektywności zarządzania energią .  

Taryfa dynamiczna – RDN fixing I: Jest to dynamiczna taryfa energii elektrycznej oparta na Rynku Dnia Następnego (RDN) . Wprowadzenie taryf dynamicznych stanowi krok w kierunku bardziej rynkowego systemu cenowego na poziomie detalicznym, potencjalnie oferując znaczne oszczędności kosztów tym konsumentom, którzy mogą dostosować swoje wzorce zużycia energii. Dostosowując ceny energii elektrycznej do bieżących kosztów wytwarzania i popytu, taryfy dynamiczne zachęcają konsumentów do przenoszenia zużycia energii z godzin szczytu, kiedy ceny są zazwyczaj wyższe, na godziny poza szczytem, co prowadzi do bardziej efektywnego wykorzystania sieci i potencjalnie niższych ogólnych kosztów energii. Dostępność danych testowych przed oficjalnym wprowadzeniem taryf dynamicznych sugeruje wysiłek mający na celu edukację i przygotowanie prosumentów na ten nowy model cenowy, umożliwiając im zrozumienie jego potencjalnych korzyści i wyzwań przed jego powszechnym wdrożeniem. Dane dotyczące taryfy dynamicznej pozwalają prosumentowi zobaczyć, jak zmieniają się ceny energii w ciągu doby . W przyszłości, gdy taryfy dynamiczne będą powszechnie dostępne, prosument będzie mógł dostosowywać swoje zużycie energii do okresów niższych cen, na przykład włączając energochłonne urządzenia w godzinach, gdy energia jest tańsza.  

Taryfy 2024/25 dla energii elektrycznej: Są to taryfy energii elektrycznej obowiązujące od 1 lipca 2024 do 31 grudnia 2025, z ograniczeniem ceny maksymalnej do 0,50 zł/kWh do końca 2024 roku . Istnienie maksymalnej ceny energii elektrycznej do końca 2024 roku wskazuje na interwencję rządu mającą na celu złagodzenie wpływu wysokich cen energii na konsumentów w okresie potencjalnej zmienności rynku. To ograniczenie cenowe zapewnia prosumentom pewien poziom ochrony przed znacznymi wzrostami cen w krótkim okresie, oferując pewną stabilność kosztów energii. Porównanie taryf oferowanych przez różnych operatorów (Enea, Energa, PGE, Tauron) obowiązujących od 1 lipca 2024 do 31 grudnia 2025 (z uwzględnieniem ceny maksymalnej do końca 2024 roku) daje prosumentowi możliwość wyboru najkorzystniejszej oferty zakupu energii. Znajomość cen netto pozwala na dokładne obliczenie kosztów po doliczeniu VAT .  

Jak Wskaźniki Się Łączą

RCEm i RCE reprezentują różne perspektywy czasowe cen rynkowych. RCEm można postrzegać jako wskaźnik retrospektywny, podsumowujący średnie ceny rynkowe w danym miesiącu, podczas gdy RCE oferuje bardziej aktualny, prospektywny obraz wyceny energii elektrycznej przez rynek. RCEm dostarcza kontekstu i pomaga identyfikować trendy, natomiast RCE jest bardziej istotny dla podejmowania natychmiastowych decyzji dotyczących zużycia i sprzedaży energii. Zdolność prosumera do osiągnięcia średniej ważonej ceny sprzedaży, która konsekwentnie przekracza średnią RCE w okresach sprzedaży, świadczy o skutecznej strategii polegającej na wyczuwaniu momentów, w których popyt na energię jest wyższy lub podaż niższa. Wymaga to aktywnego monitorowania RCE i potencjalnego dostosowywania wzorców zużycia energii lub rozładowywania baterii w celu maksymalizacji zysków, gdy ceny są korzystne. Ceny w ramach taryfy dynamicznej są bezpośrednim odzwierciedleniem hurtowych cen rynkowych na Rynku Dnia Następnego (RDN), które są głównym czynnikiem kształtującym RCE. Dlatego zrozumienie RCE stanowi podstawę do zrozumienia, jak zmieniają się taryfy dynamiczne. Prosumenci zainteresowani potencjalnym przyjęciem taryf dynamicznych powinni uważnie śledzić trendy i zmienność obserwowane w RCE, aby przewidzieć, jak mogą się zmieniać ich koszty energii w ciągu dnia. Stałe taryfy na lata 2024/25 oferują pewien poziom ochrony przed krótkoterminową zmiennością cen rynkowych (RCE), ale mogą nie zawsze odzwierciedlać najniższe możliwe ceny, zwłaszcza w okresach, gdy RCE jest znacznie niższy od stałej stawki taryfowej. Regulacyjna cena maksymalna dodatkowo komplikuje tę sytuację, potencjalnie ograniczając korzyści dla prosumentów, gdyby ceny rynkowe gwałtownie wzrosły powyżej tego limitu. Prosumenci muszą rozważyć korzyści ze stabilności cen oferowanej przez stałe taryfy w stosunku do potencjalnych oszczędności kosztów lub zwiększonych przychodów, które można osiągnąć dzięki bardziej aktywnemu angażowaniu się w mechanizmy cenowe oparte na rynku, takie jak taryfy dynamiczne.

Wiedza w Działaniu

Prosument może analizować historyczne dane RCEm, aby planować większe zużycie energii elektrycznej w miesiącach, w których ceny sprzedaży są niższe, a mniejszą, gdy ceny są wyższe. Na przykład, jeśli dane historyczne wskazują, że w lecie ceny energii są zazwyczaj wyższe, prosument może zaplanować większe zużycie energii (np. ładowanie samochodu elektrycznego, pranie) na wiosnę lub jesień, kiedy ceny są niższe . Bieżące dane RCE pozwalają prosumentowi ocenić, czy w danym momencie opłaca się bardziej zużywać energię na bieżąco, czy oddawać ją do sieci. Jeśli aktualna cena rynkowa jest wysoka, prosument może zdecydować się na sprzedaż większej ilości wyprodukowanej energii, zamiast zużywać ją na własne potrzeby . Średnia ważona cena sprzedaży energii za dany okres pozwala prosumentowi ocenić, czy jego strategia sprzedaży energii jest efektywna. Jeśli z czasem ta średnia cena rośnie, oznacza to, że prosument coraz lepiej wyczuwa momenty, w których warto sprzedawać energię . W przyszłości, gdy taryfy dynamiczne staną się powszechne, prosumenci będą mogli programować swoje urządzenia tak, aby działały w godzinach, gdy ceny energii są najniższe, co pozwoli na maksymalizację oszczędności . Porównanie taryf stałych oferowanych przez różnych dostawców pozwala prosumentowi wybrać najkorzystniejszą ofertę zakupu energii, co bezpośrednio przekłada się na niższe rachunki za prąd .  

Kluczowe Wnioski dla Prosumentów

Aktywne monitorowanie i analiza danych rynkowych dotyczących energii elektrycznej jest kluczowe dla prosumentów rozliczających się w systemie net-billing . Zrozumienie RCEm pomaga w długoterminowym planowaniu zużycia i sprzedaży energii, RCE informuje o bieżącej sytuacji na rynku i umożliwia podejmowanie szybkich decyzji, średnia ważona cena sprzedaży pozwala ocenić efektywność przyjętej strategii, taryfy dynamiczne otwierają nowe możliwości optymalizacji kosztów poprzez dostosowanie zużycia do cen w czasie rzeczywistym, a porównanie taryf stałych gwarantuje wybór najkorzystniejszej oferty zakupu energii. Wykorzystanie tych wskaźników i dostosowanie do nich wzorców zużycia i produkcji energii może znacząco zmniejszyć rachunki za prąd i zwiększyć rentowność instalacji fotowoltaicznej, czyniąc z domowego systemu energetycznego bardziej opłacalne aktywo.

Podsumowanie

W dynamicznie zmieniającym się krajobrazie produkcji i konsumpcji energii, w którym prosumenci odgrywają coraz większą rolę, solidne zrozumienie kluczowych wskaźników rynkowych nie jest już tylko zaletą, ale koniecznością. Pozwala to na maksymalizację korzyści z inwestycji w odnawialne źródła energii i efektywne zarządzanie domowymi kosztami energii. Umiejętność interpretacji tych informacji i podejmowania na ich podstawie działań będzie kluczowa dla poruszania się w przyszłości energetyki.

Źródła:

1. https://aktywnyprosument.pl/rcem/